Urazy kończyn to jedne z najczęstszych kontuzji, które mogą wystąpić w wyniku upadku, wypadku komunikacyjnego, urazu sportowego lub nieszczęśliwego zdarzenia w życiu codziennym. Trzy główne rodzaje uszkodzeń kończyn to zwichnięcia, skręcenia i złamania. Każdy z tych urazów ma swoje charakterystyczne objawy, różni się mechanizmem powstawania oraz wymaga odpowiedniego leczenia.
Skręcenie kończyny
Skręcenie występuje, gdy staw zostaje nadmiernie rozciągnięty lub obciążony poza fizjologiczny zakres ruchu, co prowadzi do uszkodzenia więzadeł, ale bez przemieszczenia kości. Objawami jakie mogą wystąpić to m.in.: ból wokół stawu, nasilający się przy ruchu, obrzęk w okolicy stawu, możliwość wystąpienia siniaków, ograniczona ruchomość, ale brak znacznego zniekształcenia stawu, czasami uczucie niestabilności. Najczęstsze miejsca skręceń to kostka (skręcenie stawu skokowego), kolano, nadgarstek. W wielu przypadkach leczenie odbywa się poprzez: odpoczynek i unikanie obciążenia stawu, stosowanie lodu w celu redukcji obrzęku, bandażowanie lub stabilizacja za pomocą opaski elastycznej, stopniowe przywracanie ruchu poprzez rehabilitację.
Zwichnięcie kończyny
Zwichnięcie to przemieszczenie kości w obrębie stawu, co prowadzi do zaburzenia jego funkcji. Może dojść do uszkodzenia więzadeł, torebki stawowej oraz nerwów i naczyń krwionośnych. Objawia się m.in.: silnym bólem, nasilający się przy ruchu, znacznym ograniczeniem ruchomości lub jej całkowity brak, widocznym zniekształceniem stawu, obrzękiem i krwiakami, możliwe wystąpienie drętwoty lub osłabienia czucia (jeśli uszkodzone są nerwy). Najczęstsze miejsca zwichnięć to bark, palce rąk, biodro, staw skokowy. Możliwe leczenie odbywa się przez unieruchomienie stawu, pilna interwencja medyczna (nastawienie stawu przez specjalistę), czasami konieczność wykonania prześwietlenia w celu oceny uszkodzeń, rehabilitacja w celu przywrócenia funkcji stawu
Złamanie kończyny
Złamanie to przerwanie ciągłości kości w wyniku urazu. Może mieć różne postacie – od pęknięcia po złamanie otwarte, w którym kość przebija skórę. Objawy jakie często towarzyszą złamaniu to bardzo silny ból, zwłaszcza przy próbie ruchu; obrzęk i zasinienie, widoczne zniekształcenie kończyny, trzask lub chrupnięcie w momencie urazu, niemożność obciążenia kończyny oraz w przypadku złamania otwartego – widoczna kość i krwawienie. Najczęstsze miejsca złamań to kość promieniowa (złamanie nadgarstka), udowa, łydki (piszczel i strzałka) czy ramienia. Jakie kroki można podjąć w trakcie leczenia: unieruchomienie kończyny (opatrunek gipsowy lub stabilizacja operacyjna), w przypadkach ciężkich operacja i wstawienie implantów. Często po złamania potrzebna jest rehabilitacja po okresie gojenia.
Porównanie i analiza
| Cecha | Skręcenie | Zwichnięcie | Złamanie |
|---|---|---|---|
| Mechanizm | Przeciążenie stawu | Przemieszczenie kości | Przerwanie ciągłości kości |
| Ból | Średni, nasila się przy ruchu | Silny, uniemożliwiający ruch | Bardzo silny, może być nie do zniesienia |
| Obrzęk | Umiarkowany | Znaczny | Duży |
| Zniekształcenie | Brak lub niewielkie | Widoczne deformacje | Czasami bardzo wyraźne |
| Możliwość ruchu | Ograniczona | Zwykle brak | Brak lub silny ból przy ruchu |
| Leczenie | Odpoczynek, stabilizacja | Nastawienie przez lekarza | Unieruchomienie, czasami operacja |
